بخشی از متن:
مقدمه:
شیر به طور کلی، عبارت است از تراوش های غدد پستانی حیوانات پستاندار- معمولاً گاو- که عاری از کلستروم می باشد و در اثر دوشش کامل یک یا چند حیوان سالم به دست می آید. کلیۀ پستانداران پس از تولد نوزاد خود، قادر به تولید شیر هستند. در عصر پستانداران اولیه، قبل از گسترش و پیشرفت زندگی خاکی، بدون شک ترکیب اجزاء غیرآلی مایعات بدن آبزیان شباهت زیادی با محیط زندگی آنها داشته است. سپس در اثر تکامل، ترکیب خون و دیگر مایعات بدن آنها به منظور سازش با محیط اطراف و یا به دلیل اختصاصی گشتن نیازشان تغییر کرده است.
شیر، غذای طبیعی نوزادان می باشد. بشر در هزاران سال پیش متوجه شد که می تواند از این فرآوردۀ با ارزش به عنوان غذا، نه تنها برای کودکان، بلکه برای بزرگسالان نیز استفاده نماید. بر این اساس، او از طریق انتخاب و پرورش حیوانات توانست تولید شیر را به میزان قابل توجهی افزایش داده، آن را به عنوان غذای خویش مورد استفاده قرار دهد. نوع حیوانات تولید کنندۀ شیر در یک منطقه تا حد زیادی به شرایط آب و هوایی محل بستگی دارد. گاو، بومی مناطق معتدله است. مردم اروپا و مناطق مهاجرنشین، نظیر آمریکای شمالی، استرالیا و نیوزیلند، از جمله مصرف کنندگان عمده شیر گاو و فرآورده های آن به شمار می روند. شیر بز و گوسفند در جنوب اروپا طرفدارانی دارد. مصرف شیر گوزن شمالی توسط لاپهای اروپای شمالی نیز قابل ذکر است. در جنوب غربی آمریکا شیر گاو میش اهلی آسیایی (بوفالوی آبی) به مصرف می رسد. مادیان، شتر و لاما از دیگر حیواناتی هستند که شیر آنها مصرف انسانی دارد. علاوه بر این، مهمترین غذای کودک یعنی شیر انسان را نمی باید از نظر دور داشت.
وجود یکسری عوامل طبیعی نظیر نژاد، مرحله شیردهی، عفونت پستان، فصل، تغذیه و روند شیر دوشی تخمین دقیق متوسط ترکیبات شیر را مشکل ساخته و لذا اطلاعات موجود دربارۀ ترکیب شیر باید با توجه به این عوامل تفسیر شود.
فهرست مطالب:
مقدمه
توضیحاتی در باره ی کارخانه چوپان
آزمایشگاههای کارخانه
تاریخچه:
تعریف شیر
واحدهای شرکت چوپان
انواع محصولات تولیدی توسط شرکت
نحوه ورود شیر به کارخانه و بررسی سیستم HTST
شیر پاستوریزه و هموژن
شیر خشک
مراحل تولید
کنترلهای مرحله تغلیظ
بسته بندی
موارد نشانه گذاری
خامه (Cream)
تعاریف
نسبت بین اندازه ذرات در شیر
پنیر (Cheese)
ضد عفونی کردن
مراحل شستشو و نظافت
شستشو درجا (CIP) Cleaning- in Place
ماست (Yoghurt)
ضایعات در صنایع شیر و فرآورده های آن و راههای جلوگیری از ضایعات
تکنولوژی شیر تغلیظ شده و خشک
دستگاههای تبخیر کننده
انواع تبخیر کننده های یک مرحله ای
تکنولوژی شیر خشک
روش های اصلی
خشک کن پاششی (اسپری) Spray – Drying
سلول های شیری (Alveoil) :
رشد بافت پستان
انواع دام های مختلف شیر
خواص فیزیک و شیمیایی شیر
وسیکوزیته
خواص شیمیایی شیر
آنزیم های شیر: هیدرولازها، اکسید وردوکتازها
لیپاز
گازهای موجود در شیر
هموژنیزاسیون
ترکیبات شیمیایی شیر
غلظت پروتئین های در شیر
میکروبیولوژی شیر
منابع آلودگی شیر
باکتریوفاژ
شیر مایع
چربی شیر
شیر تلغیظ شده
خامه
پاستوریزاسیون شیر
استریل کردن
ترمالیزیشن
ماست
نوع مایه ماست
استرلیزاسیون و ضد عفونی
ضد عفونی
استرلیزاسیون
رنگ آمیزی ساده
آزمایشگاه های کارخانه چوپان
وزن خصوص (Specific Gravity )
غلظت سنج بریکس Brix Scale
آزمایشات شیر
تعریف شیر
عوامل موثر در تغییر ترکیبات شیر:
آماده کردن نمونه
جستجوی تقلبات در شیر
اندازه گیری چربی شیر توسط بوتیرومتر
بخش مدیریت
مراحل تصفیه کلاسیک
شمای خط تولید دوغ بدون گاز پاستوریزه